Το απόλυτο μπάχαλο έχει προκληθεί σε ό,τι αφορά τα ανεπίδοτα εξώδικα από το σύστημα φωτοεπισήμανσης. Από το 2022, οπόταν τέθηκαν σε λειτουργία οι σταθερές και οι κινητές κάμερες τροχαίας, τα ανεπίδοτα εξώδικα ξεπερνούν τις 250.000. Στα τρία χρόνια λειτουργίας του νέου συστήματος έχουν εκδοθεί περισσότερα από 600.000 εξώδικα. Δηλαδή, σχεδόν τα μισά εξώδικα που εκδίδονται δεν παραλαμβάνονται από τους παραβάτες.
Η Αστυνομία εδώ και μερικές μέρες προχώρησε στη δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας, μέσω της οποίας οι πολίτες μπορούν να ενημερωθούν εάν έχουν εξώδικα που για κάποιο λόγο δεν τους επιδόθηκαν.
Στην ιστοσελίδα οι πολίτες μπορούν να διαπιστώσουν εάν εκκρεμούν εξώδικα σε βάρος τους, τον αριθμό των εξωδίκων που εκκρεμούν και τον αύξοντα αριθμό του κάθε εξωδίκου, ώστε όσοι επιθυμούν να προχωρήσουν στην πληρωμή του. Η πιο κάτω αναφορά στην ανακοίνωση της Αστυνομίας προκάλεσε έντονες αντιδράσεις: «Η περίοδος αποπληρωμής των εξωδίκων προστίμων που εκκρεμούν, είναι από τις 8/1/2025 - 31/3/25. Μετά την πάροδο αυτής της περιόδου, σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης ενός οχήματος δεν φροντίσει να πληρώσει το οποιοδήποτε τυχόν εις βάρος του εξώδικο πρόστιμο, για παράβαση ή παραβάσεις που έχει / έχουν καταγραφεί από το σύστημα φωτοεπισήμανσης, θα σχηματίζεται ποινικός φάκελος και θα υπόκειται σε ποινική δίωξη, χωρίς άλλη καθυστέρηση».
Το μεγάλο νομικό ζήτημα που προκύπτει από τη ρύθμιση που αποφασίστηκε κατόπιν συνεννόησης της Αστυνομίας με τη Νομική Υπηρεσία, είναι κατά πόσον είναι νόμιμο να οδηγηθούν οι παραβάτες στο δικαστήριο για εξώδικο ή εξώδικα που αποδεδειγμένα δεν τους επιδόθηκαν.
Το θέμα απασχόλησε τη χθεσινή συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών στην παρουσία εκπροσώπων της Αστυνομίας και της Νομικής Υπηρεσίας. Οι βουλευτές ζήτησαν ενημέρωση για το νομικό υπόβαθρο της συγκεκριμένης ρύθμισης. Πιο έντονες θέσεις εκφράστηκαν από το ΑΚΕΛ, με τον βουλευτή του κόμματος, Άριστο Δαμιανού, να κάνει λόγο για παγκόσμια πρωτοτυπία, να καλείται ο πολίτης να διαπιστώνει αν καταγγέλθηκε από τις κάμερες. Ο κ. Δαμιανού ζήτησε επιτακτικά να ενημερωθεί η Βουλή ποια νομοθεσία προβλέπει τη λειτουργία της πλατφόρμας για αναζήτηση των εξωδίκων από τους πολίτες. «Με τη «μεγαλύτερη ευκολία, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Νομική Υπηρεσία και Αστυνομία Κύπρου κατέληξαν σε μια σοφιστεία, μια σολομώντεια λύση, η οποία δεν εδράζεται σε καμία απολύτως πρόνοια της σχετικής νομοθεσίας», ανέφερε ο κ. Δαμιανού.
Εκ μέρους της Νομικής Υπηρεσίας, η Πολίνα Ευθυβούλου δέχθηκε καταιγισμό ερωτήσεων από τους βουλευτές. Αρχικά η κ. Ευθυβούλου διευκρίνισε ότι, η αναζήτηση για τυχόν εξώδικα από τους πολίτες στην πλατφόρμα που δημιουργήθηκε δεν θεωρείται επίδοση του εξώδικου. Τόνισε ότι σε καμιά περίπτωση δεν έχουν παρακαμφθεί οι διαδικασίες και ότι πρόκειται για έναν τρόπο ενημέρωσης των πολιτών εάν εκκρεμούν εξώδικα εναντίον τους. «Είναι μια δυνατότητα που δίνεται στον πολίτη για εξώδικη ρύθμιση, το τεκμήριο της αθωότητας είναι σεβαστό και μπορεί κάποιος να πάει στο δικαστήριο και να αμφισβητήσει ένα εξώδικο», είπε.
Σημειώνεται ότι η συνεδρίαση δεν ολοκληρώθηκε και θα συνεχιστεί την άλλη Τετάρτη, καθώς η πλειοψηφία των βουλευτών έπρεπε να παρευρεθεί σε άλλη συνεδρίαση Κοινοβουλευτικής Επιτροπής. Ως εκ τούτου, αρκετά από τα θέματα και τα ερωτήματα που τέθηκαν δεν απαντήθηκαν, με τον πρόεδρο της Επιτροπής Νομικών να ζητά από τους εμπλεκόμενους να αποστείλουν σημειώματα με τις θέσεις τους για τους προβληματισμούς που ακούστηκαν.
Τι ισχύει με τις 180 ημέρες
Ένα από τα θέματα που τέθηκαν κατά τη συζήτηση, είναι το τι ισχύει με τα εξώδικα για τα οποία παρήλθαν οι 180 ημέρες από την έκδοσή τους αλλά δεν επιδόθηκαν. Πρόκειται για μια σημαντική πτυχή που καλείται η Νομική Υπηρεσία και η Αστυνομία να απαντήσουν, δεδομένου ότι πρόκειται για έναν πολύ μεγάλο αριθμό εξωδίκων που δεν επιδόθηκαν στους παραβάτες.
Τρεις λόγοι
Τρεις είναι οι λόγοι, σύμφωνα με την Αστυνομία, που τα εξώδικα από τις κάμερες φωτοεπισήμανσης δεν επιδόθηκαν. Όπως ανέφερε ο βοηθός υπεύθυνος της Τροχαίας, Χάρης Ευριπίδου, οι λόγοι είναι, πρώτον, ότι δεν υπάρχει επικαιροποιημένη βάση δεδομένων στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών για τα στοιχεία επικοινωνίας των ιδιοκτητών των οχημάτων, δεύτερον, οι πολίτες που λαμβάνουν συστημένη επιστολή δεν μεταβαίνουν να παραλάβουν το εξώδικο από το ταχυδρομείο και τρίτον, υπάρχουν πολίτες που όταν πηγαίνουν στο ταχυδρομείο και αντιληφθούν ότι πρόκειται για εξώδικο, δεν το παραλαμβάνουν. Εντύπωση προκάλεσε η αναφορά του κ. Ευριπίδου ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου προσωπικό του Ταχυδρομείου ενημερώνει τους πολίτες ότι πρόκειται για εξώδικο και τους καλούν να μην το παραλάβουν.
Σε δηλώσεις του μετά το πέρας της συνεδρίασης, ο κ. Ευριπίδου ανέφερε ότι «προτού μπούμε στη διαδικασία να αποστέλλονται οι παραβάτες που δεν έχουν παραλάβει το εξώδικο στο δικαστήριο, δόθηκε αυτή η ευχέρεια κάποιος να δει αν έχει εξώδικο πρόστιμο και να προχωρήσει, εάν συμφωνεί ή όχι για την αποπληρωμή του».
Εξήγησε ότι, για να σταλεί κάποιος παραβάτης ενώπιον δικαστηρίου, θα ελεγχθεί κατά πόσον έγινε προσπάθεια επίδοσης της ειδοποίησης μέσω της διαδικασίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία.
Προσωπικά δεδομένα
Σε επιστολή της προς τη Βουλή για το συγκεκριμένο θέμα, η επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, κ. Ειρήνη Λοϊζίδου Νικολαΐδου, ενημέρωσε για το ενδεχόμενο παραβίασης προσωπικών δεδομένων από την εφαρμογή της πιο πάνω διαδικασίας. Στην επιστολή της σημειώνει ότι, «παρόλο που σε κάθε περίπτωση είναι ευθύνη του πολίτη να προστατεύει προσωπικά του δεδομένα, όπως ο αριθμός του δελτίου ταυτότητας του, ενημέρωσα την Αστυνομία ότι, η καταχώριση δύο μόνο αναγνωριστικών στοιχείων, δηλαδή του αριθμού του εγγράφου / ταυτοποίησης και του αριθμού εγγραφής οχήματος, δεν είναι αρκετή, καθότι πρόσωπα άλλα από τον ιδιοκτήτη του οχήματος, τα οποία δυνατό να κατέχουν αυτά τα στοιχεία, θα μπορούν να εντοπίζουν εάν εκκρεμεί εξώδικο πρόστιμο για το όχημά του. Ως εκ τούτου, ζητήσαμε από την Αστυνομία να λάβει μέτρα προς διόρθωση αυτής της κατάστασης».
Προστασία δικαιωμάτων
Την άποψη ότι με τον τρόπο που λειτουργεί η πλατφόρμα για τα εξώδικα πρόστιμα από τις κάμερες προσβάλλονται θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα διατύπωσε και ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου. «Είχαμε επισημάνει από τότε που ψηφιζόταν η νομοθεσία, για την οποία εκφράσαμε τις επιφυλάξεις μας, ότι από τη στιγμή που η Αστυνομία εκχωρεί το δικαίωμα της δημόσιας εξουσίας που κατέχει σε έναν ιδιώτη δεν είναι παράνομο, δεν είναι αντισυνταγματικό, όμως σε τέτοιου είδους περιπτώσεις χρειάζονται όρια, χρειάζεται προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών», ανέφερε ο κ. Λεωνίδου, εξηγώντας ότι στην άσκηση εξουσιών διαμέσου ιδιώτη εντοπίζονται κενά.
